Piotr Krzystek, prezydent Szczecina został wybrany na kolejną kadencję przewodniczącym zarządu Stowarzyszenia Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego. Organizacja zrzesza samorządy reprezentujące ponad 600 tysięcy mieszkańców województwa zachodniopomorskiego. Najbardziej spektakularnym sukcesem SSOM kończącej się kadencji jest rozpoczęcie budowy Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej. Stowarzyszenie aktywnie wspiera samorządy także w działaniach na rzecz ochrony środowiska, promocji turystyki, czy planowania przestrzennego.
Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego powstało w 2005 roku. Oprócz Szczecina i gmin sąsiadujących ze stolicą Zachodniopomorskiego członkami organizacji są także miasto Świnoujście oraz samorząd województwa. Od początku istnienia SSOM inicjował i wspierał przedsięwzięcia służące integracji metropolii szczecińskiej. Do najważniejszych należą projekty poprawiające komunikację na obszarze metropolitalnym. Tak jak w poprzedniej kadencji stowarzyszenia lata 2014-18 były poświęcone działaniom na rzecz budowy Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej. SSOM jako lider projektu, wraz z PKP PLK i samorządowymi partnerami doprowadził do rozpoczęcia budowy SKM. Większość gigantycznej inwestycji - m.in. budowa nowego połączenia do Polic, przebudowa i budowa węzłów przesiadkowych - będzie sfinansowana ze środków Unii Europejskiej. SSOM udało się pozyskać na ten cel 512 milionów złotych na 740 mln całości kosztów brutto.
Stowarzyszenie nie tylko lideruje budowanie, ale także prowadzi prace koncepcyjne m.in. nad istotnym dla przyszłości kolei metropolitalnej wspólnym biletem.
SSOM pełni rolę także Związku Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych. Ze względu na specyfikę obszaru metropolitalnego gros projektów ZIT-owych związanych jest z poprawą mobilności mieszkańców metropolii przy jednoczesnej dbałości o jakość życia. Dlatego tak istotna w działaniach strategicznych stała się budowa węzłów przesiadkowych. Obywatele w szczecińskiej metropolii oczekują sprawnej komunikacji publicznej łączącej transport szynowy z parkingami dla rowerów i samochodów oraz ścieżkami rowerowymi. Dzięki realizowanym już projektom przy wsparciu finansowym z ZIT mieszkańcy SOM będą mieli łatwiejszy dostęp do edukacji, służby zdrowia i wreszcie rynku pracy nie tylko na terenie Szczecina, ale także m.in. w Stargardzie, Gryfinie czy Goleniowie. Dzięki strategii ZIT na terenie metropolii przybędzie 60 nowoczesnych, niskoemisyjnych, w tym także elektrycznych autobusów. Z kolei z pomocą Programu Infrastruktura i Środowisko gmina Szczecin wybuduje i przebuduje torowiska tramwajowe za ponad 530 milionów złotych.
Działania SSOM jako Związku ZIT to także ok. 90 ha powierzchni terenów inwestycyjnych przygotowanych pod innowacyjną i konkurencyjną działalność mikro, małych i średnich przedsiębiorstw oraz ponad 6200 osób objętych dodatkowymi zajęciami edukacyjnymi (począwszy od edukacji podstawowej, gimnazjalnej , ponadgimnazjalnej oraz zawodowej).
Na koniec grudnia 2018 roku w wykazie projektów pozakonkursowych znajdowało się 49 przedsięwzięć. Zdecydowana większość (35) dotyczyła inwestycji wspierających rozwój nowoczesnej komunikacji publicznej i działań na rzecz łagodzenia skutków zmiany klimatu. Całkowita wartość projektów sięgnęła 401 mln przy szacowanym dofinansowaniu z UE na poziomie 285 mln złotych. Kolejne 10 projektów dotyczyło budowy i modernizacji dróg lokalnych - całkowita wartość inwestycji 78 mln zł, dofinansowanie unijne - 34 mln. Ostatnią grupę przedsięwzięć ZIT-owskich stanowią działania na potrzeby tworzenia i wsparcia infrastruktury rozwoju gospodarczego - wartość całości 61,5 miliona złotych, dofinansowanie z Unii 40,2 mln.
Miniona kadencja Stowarzyszenia to także szereg projektów edukacyjnych na terenie obszaru metropolitalnego, realizowanych dzięki dofinansowaniu z Europejskiego Funduszu Społecznego. Wśród nich można wymienić:
- „Akademię kompetencji doskonalenie kompetencji uczniów w szczecińskich szkołach”
- „Podnoszenie szans edukacyjnych uczniów ze szkół z terenu Gminy Gryfino”
- „Równy dostęp do kompetencji na wszystkich poziomach nauczania – dla uczniów z Powiatu Polickiego”
- „Podnoszenie jakości edukacji” – w szkołach Stargardu oraz powiatu stargardzkiego
- „Edukacja bez barier” – na terenie Gminy Goleniów
- „Indywidualizacja nauczania w Gminie Miasto Świnoujście”.
Zgodnie z założeniami działania proedukacyjne mają przede wszystkim służyć zdobywaniu nowych kompetencji tak STEM (nauka, technika, matematyka i informatyka), jak i językowych, być zindywidualizowane - dopasowujące się do potencjału każdego ucznia i odpowiadające na potrzeby współczesnego rynku pracy.
Dofinansowanie wszystkich projektów z EFS wyniosło ponad 10 mln euro.
Od 2015 roku Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego intensywnie zajmowało się walką ze smogiem. SSOM zaproponował m.in. gminom partnerskim stworzenie zintegrowanego Planu Gospodarki Niskoemisyjnej, (ewenement w skali kraju, gminy z reguły tworzą plany ograniczone tylko do swojego obszaru). Dzięki monitoringowi zużycia energii oraz emisji CO2 członkowie Stowarzyszenia mogli sięgnąć po środki na termomodernizację, wymianę oświetlenia ulicznego, czy zakup niskoemisyjnego taboru komunikacji publicznej. W wypadku Stepnicy było to np. dofinansowanie w wysokości 85 proc. kosztów wymiany 216 lamp ulicznych na terenie gminy. Inwestycja kosztująca ponad 800 tysięcy oznacza dla Stepnicy mniejsze nawet o 60 procent rocznie zużycie prądu. Z kolei Stare Czarnowo pozyskało z pomocą tego projektu 520 tysięcy dofinansowania na „głęboką, kompleksową modernizację energetyczną budynków użyteczności publicznej na terenie gminy”. Dzięki temu zużycie energii na potrzeby obiektów publicznych Starego Czarnowa objętych projektem spadnie nawet o 96 procent, a emisja CO2 zostanie zredukowana do 30 proc.
Jednym z działań na rzecz integracji Obszaru Metropolitalnego, prowadzonych w minionej kadencji, są prace nad koncepcją spójnych tras rowerowych SOM. Prace studyjne pozwoliły stworzyć propozycję sieci ścieżek dla rowerów wraz z towarzyszącą infrastrukturą parkingowo/postojową. Dodatkowo na zamówienie SSOM powstała interaktywna mapa dostarczająca samorządom i wszystkim zainteresowanym podmiotom pełnej informacji na temat obecnych, jak i planowanych rozwiązań i inwestycji. Na ten cel Stowarzyszenie pozyskało w 2014-2015 dofinansowanie UE w wysokości 499 995 złotych.
Od początku swego istnienia SSOM współpracuje z gminami niemieckimi sąsiadującymi ze Szczecińskim Obszarem Metropolitalnym. W kadencji 2014-2018 wśród efektów tej współpracy była m.in. aktualizacja dwujęzycznej mapy ścieżek i tras rowerowych oraz wspólna oferta turystyczna regionu.